Arıların yokoluşu

Dünyadaki tüm canlı türlerinin yaşamlarının ve nesillerinin devamlılığının küçücük bir çift kanatta taşındığını biliyor muydunuz? Etrafımızda uçuşmalarından çok hoşlanmasak da anılar gezegendeki yaşam formlarının yenilenmesini ve devamlılığını sağlayan doğa kahramanlarıdır. Ancak sayıları ilginç bir şekilde azalmaya başladı!

Albert Einstein’a göre; eğer arılar yeryüzünden yok olursa, insanlık sadece birkaç yıl hayatta kalabilir. Einstein’ın haklı olup olmadığını anlamamıza az kalmış olabilir. Çünkü arıların sayısı tehlikeli bir şekilde azalıyor!

Kovanlar Yok Oluyor

Genelde etrafta uçuşurken kovaladığımız, birlikte yaşamaktan pek hoşlanılmayan bu küçük yaratıkların gezegen için hayati önemi olduğunu söylemekle ise baslayabiliriz. 2001 yılların başından itibaren bilerek ya da bilmeyerek milyarlarca arının yok oluşuna tanıklık ediyoruz. Ve yok oluş hızlanıyor. Avrupa kovanlarındaki alan yünde 90% şimdiden yok oldu. Korkutucu değil mi?

Arı ölümleri tarımda kullanan kimyasal ilaçların da arasında bulunduğu birçok faktörün bir araya gelmesinden ileri geliyor. Arılar on binlerce bitkinin yeniden üretimi için zorunlu hayvanlardır. Çünkü erkek polen tohumlarını çiçeklerin dişi kısımlarına taşırken tozlaşıyorlar. Yediğimiz meyveler arılar sayesinde çoğalıyor ve Avrupa’da yetişen meyvelerin yüzde 84’ü arılarla tozlaşıyor. Eğer insanoğlu yeryüzünde 100 milyon seneden beri var olan böcekleri de tehdit edecek noktaya geldiyse, gezegen gerçekten büyük bir tehlike içinde demektir.

Arılar Hakkında

Tozlaşmadaki rolleriyle bilinen arılar, kısaca uçan böcekler olarak tanımlanabilirler. Henüz tanımlanmamış türleri hariç, 20 bine yakın türü bulunan arıların en bilineni, elbette bal arılarıdır. Antartika hariç, böceklerle tozlaşan bitkilerin bulunduğu tüm bölgelerde yaşayabilirler. Arılar bitki özü ve polenle beslenmeye uyum sağlamışlardır. Bitki özlerinden enerji sağlarlar ve toplanan polenlerin çoğu larvadaki yavruları beslemek için kullanılır. Arıların çiçeklerden öz toplamalarını sağlayan ilginç ve türe özgü, uzunca bir dil yapıları vardır.

Koloniler

Çiçekli bitkilerin çoğu, tozlanma konusundan hayati bir şekilde arılara bağlıdır. Ancak arı türlerinin nemli bir bölümü tehlike altındadır. Bal arısı kolonilerinde fark edilir bir azalma yaşanmaktadır. 20 bine yakın türüyle arılar son derece özel bir beslenme düzeniyle donatılmıştır. Öncelikleri, topladıkları nektar ve polenlerle tozlanmayı sağlamaktır. Arılar olmasaydı çiçekli bitkilerin tamımına yakını yok olurdu. Bu tarımsal bitkiler içinde geçerlidir.

Tehlike altındaki arıların çoğu; yaşam alanlarının tahribatı ve böcek ilaçlarının yanlış kullanımı da içeren insan faaliyetlerinin muzdariptir. Arı türlerinin önemli bir bölümü çok iyi bilinmemekle birlikte, bu türlere ne olduğu da tam olarak tespit edilememektedir.

Bazı araştırmalara göre arı kolonilerindeki ani sayı azalması, belki de arıların kurtuluşu olabilir. Çünkü; batı bal arıların özelikle tarımsal ürünlerin tozlanmasında da etkili türler olduğundan ve herkesçe çok iyi tanıdıklarından, hem uzmanlar tarafından hem de arıcılar tarafından alıkonuyorlar. Hem de önemli sayılarda. Tutulan bu arılar , türün kurtuluşu olabilir. Eğer bal arılarına tam olarak ne olduğu bulabilirse, sorun tespit edilirse, pek çok diğer türün kurtuluşu için bir şans doğacak.

İnsanlığın Geleceği

Ekosistemin karmaşık yapısı ve işleyişi hakkında çok az bilgi sahibi olduğumuzun farkına varmak çok önemli. Tehlike altındaki türleri korumak, fedakarlık gerektiren ya da alınacak bir risk olarak görülmemelidir. Çünkü asıl güvenceye aldığımız kendi geleceğimizdir. Özetle arıları kurtarırsak hem kendi ikimizi hem de tüm gezegeni kurtarmış olacağız.

Arıların sayılarındaki azalma, basit bir problem olarak görülmemelidir. Ve bu azalma sadece böcek ilaçlarından zehirlenmeler sonucu ortaya çıkmamıştır. Sebepleri henüz tam olarak kesinleştirilmemiş olsa da bu durum; bilinen pek çok etkenin bir araya gelmesinden ya da henüz düşünülmemiş faaliyetlerden de doğmuş olabilir. Düzenli olarak arı toplayıcılığı yapan uzmanlar konuyla ilgili araştırmalarını sürdürmektedirler.

Arıların sayılarının azaldığını duymak, insanlar için açık havada daha rahat piknik yapabilecekleri anlamına gelebilir. Ancak insanların farkında olmadığı asıl şey, çimlerin üzerinde piknik yaparken dişlediğiniz o lezzetli ve sulu elmanın oluşmasında hayati rolün arılara ait olduğudur. Amerika’da bal arılarının 100’e yakın ürünün yetişmesinde rol oynadığı tespit edilmiştir. Amerika’da tüketilen toplam besinlerin üçte biri böcek ilacı kullanılmış bitkilerden oluşuyor. Dolayısıyla yaşam alanlarının tahribatı, böcek ilaçları, parazitler ve otlaklar gibi nedenlerle yok olmaya başlayan arıların nesillerinin devamını sağlamak, yiyecek üretimi ve miktarı için son derece önemlidir.

Parazitler

Bal arılarını tehlikeye sokan faktörlerin başında parazitler yer alıyor. Arıların yemek borusuna yerlesen maytlar, içeriden arıların kanını emerler. Diğer parazit türleri de peteklerin icinde yetiştirilen yavruların yakınlarında tekrar üreyebilir ve tüm kovana zarar verebilirler. Eğer bir kovanda parazitler yaşıyorsa, özelikle maytlar tarafından kovanlara çesitli hastalıklar da tasınmış anlamına gelir. Bulaştırılan bu hastalıklardan kimi anların kanatlarına zarar verirken, yeni doğacak arı yavrularının da uçma yeteneklerinin mutasyona uğramasına sebep olabilirler. 90’lı yılların sonuna kadar maytların sayılanı hızla arttığı için bal arılarının nesli neredeyse yok olma noktasına geldi. Arıcılar da aynı dönemlerde ellerindeki anların yüzde 85 kadanın kaybettiler ancak kaybedilen anların yerine bir yıl sonra güneyden getirilen yeni arılar kondu.

İşgal

Arıların yaşam alanlarının yok edilmesi, önemli tehditler arasındadır. Arıların yaşam alanları insanlar tarafından işgal edilip, yerlerine alışveriş merkezleri, iş merkezleri, park alanları ya da evler inşa ediliyor. Oysa bal arılarının doğada yuva yapabilmesi için geniş oyukları olan ağaçlara ihtiyacı vardır. Bu tür oyuklar büyük ağaçların orta bölümlerinde bulunur. Ancak ormansızlaştırma nedeniyle bu oyuklara sahip olan ağaçlar da yok edilmektedir.

Tarımsal faaliyetler ve hayvancılık nedeniyle de arılar üzerinde olumsuz etkilere sahibiz. Üstelik bu etkiler sadece bal arıları değil pek çok arı türünün de neslini tehdit ediyor. Çiçek açan doğal bitki örtülerinin yerini sair otlakları, geniş ekenekler ve tek tip ekinler aldı. Bazı araştırmalara göre; koyunlar arıları ayaklarıyla ezerek öldürüyor, yer altı yuvalarına zarar veriyor ve tozlanmayı sağlayan besin kaynaklarını yok ediyorlar. Arılar gezegendeki bitki türlerinden başlayarak tüm canlı türlerini etkileyen bir işleve sahiptir. Bu nedenle azalan sayıları dikkatle gözlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Unutmayalım ki; arılar yoksa insanlık da yok!

BBC Dünya Raporu