Sevimli Boz Ayıları Yeterince Tanıyor Muyuz?

Etobur mu Otobur mu?

Ursus arctos bilimsel adıyla kahverengi ayıların bir alt türü olan boz ayılar, genellikle Kuzey Amerika’nın yüksek bölgelerinde yaşarlar. Somonların yumurtalarını bıraktıkları su birikintileri, göller, nehirler ve kıyılarda yaşamayı tercih eden ve genellikle yalnız yaşayan aktif türlerdir. Her yıl dişi boz ayılar ağırlığı 500 gr kadar olan bir ile dört arası yavru dünyaya getirir. Her ne kadar etobur türler arasında değerlendirilseler ve etobur sindirim sistemine sahip olsalar da, boz ayılar aslında hem etobur hem de otobur canlılardır. Sığın, geyik, koyun, elk, bizon ve hatta siyah ayılar da dahil büyük memelileri avlamalarıyla bilinirler.

Ekosistemle İlişkileri

Boz ayıların kendi ekosistemleriyle yoğun bir ilişkileri vardır. Etli meyve veren bitkilerle karşılıklı bir ilişkileri bulunur. Boz ayı meyveyi kopardıktan sonra tohumlar filiz verecek şekilde yayılma imkanı bulur. Bu da boz ayıları kendi habitatları içinde önemli bir tozlanma faktörü haline getirmiştir. Boz ayılar yemek için ağaç kökleri, yer sincapları veya bitki soğanlarını ararken toprağı eşelerler. Bu işlem sadece boz ayıların yiyeceğe ulaşmasını değil, dağ ekosistemi içindeki türlerin zenginleşmesini de sağlar. Nitrojen döngüsü boz ayıların yalnızca yemek aramak için toprağı eşelemesiyle değil, somon leşlerini çevre ormanlara taşıma alışkanlığıyla da gerçekleştirilmiş olur. Boz ayılar direk olarak yırtıcıların nüfusunu da düzenleyici bir faktördür. Besin zinciri içindeki türlerin nüfusunu da kontrol altına alarak aşırı otlanmanın önüne geçmiş olurlar.

Yırtıcılar ve Boz Ayılar

Boz ayıların en çok karşılaştığı yırtıcılar kurtlardır. Bu karşılaşmaların en çarpıcı örneklerini ise Yellowstone Ulusal Parkı’nda görmek mümkündür. Kurtların Yellowstone’da yeniden doğaya salınmasıyla birlikte, pek çok ziyaretçi, temel taşı olarak görülen bu iki tür arasındaki ezeli mücadelenin tekrarına şahit oldu. Boz ayılarla kurtların bu savaşı önemli çalışmaların konusunu oluşturmakla beraber, bir yavruyu korumak ya da genellikle kurtların avladığı bir geyiği paylaşmak için başlar. Boz ayı koku alma yeteneğini kullanarak avlanan hayvanın leşinin yerini tespit eder. Daha sonra ise kurtlarla boz ayılar arasında bir kedi fare oyunu başlar. Boz ayıların diğer yırtıcılarla iliskisi ise tek taraflıdır: Boz ayılar beslenen yırtıcılara sadece avlarını çalabilmek için yaklaşır.

Büyük Yellowstone ekosisteminde yaklaşık 600 kadar boz ayı yaşamaktadır ve bu nüfusun yarısından fazlası Yellowstone’un içindedir. Boz ayılar nesli tükenme tehlikesi altında türler sınıfına alınmadıysa da, tehdit altındadır. Yerel bölgelerde bulunan ve koruma alanlarının dışına yayılan boz ayıların nüfusları insanlarla karşılaşma olasılıkları daha yüksek olduğu için daha yüksek risk taşımaktadır.

Kaynak: BBC Dünya Raporu