Yeni dünya yetiştirme

Yenidünya meyvesinin anavatanı Çin, Japonya ve Kuzey Hindistan’dır. Buralardan üretimin yapıldığı Akdeniz Ülkelerine yayılmıştır.
Yenidünya’nın ülkemize 150-200 yıl kadar önce Cezayir ve Lübnan’dan geldiği tahmin ediliyor.

Yenidünya meyveleri Mart-Nisan aylarından, Haziran ayına kadar olan dönemde olgunlaşır.

Yenidünyalar genellikle aşılandıntan 2-3 yıl sonra meyve merveme başlar. 10-12 yaşlarında ekonomik verime geçer. En verimli dönemleri ilk 23-25 yıllarıdır. 30 yaşından sonra ekonomik ömürleri sona erer.

İklim isteği
Yenidünya yetiştiriciliği için en uygun iklim, hava sıcaklığının donma noktasının altına düşmediği, sıcak ılıman iklimdir. -3°C’de çiçekler ve meyveler zarar görmeye başlar. Meyvenin olgunlaşma zamanı olan Nisan, Mayıs aylarında, yaz sıcaklarının erken başlaması ve hava sıcaklığının 30°C’nin üzerine çıkması, meyveler üzerinde güneş yanıklarının meydana gelmesine neden olur. Şiddetli rüzgar, tozlanma ve döllenme üzerinde olumsuz etki yaparak verimi azaltır.

Toprak isteği
Yenidünya yetiştiriciliği için iyi drene edilmiş, derin, organik maddece zengi, killi-kumlu, gevşek, reaksiyonu nötr topraklar tercih edilmelidir.

Yenidünyaların çoğaltılmasında en çok uygulanan yöntem aşılamadır. Daha çok göz ve kalem aşısı kullanılır.
Yenidünya çöğürü yetiştirmek için olgun meyvelerden çıkarılan çekirdekler yıkanarak bekletilmeden doğrudan polietilen torbalara veya daha sonra torbalara şaşırtılmak üzere hafif kumlu tohum tavalarına ekilmelidir.

Tohumlar hemen ekilmeyecekse, yıkanıp dezenfekte edilerek naylon torbalar içinde ve buzdolabı sıcaklığında çimlenme yeteneklerini kaybetmeden 9 ay süre ile saklanabilir.

Ekilen tohumlar 1,5-2 ay sonra çıkmaya başlar. Bu çöğürler ertesi ilkbaharda şaşırtılmaya hazır duruma gelir.

Çöğürlerin, güneşin yakıcı etkilerinden korunması için yarı gölgelikler altında muhafaza edilmesi gerekir.

Çöğürler tohum ekiminden 1,5-2 yıl sonra çapları 1-1,5 cm olduğunda aşıya hazır hale gelirler. Aşılar ilkbahar ve sonbahar döneminde yapılabilir.

Göz aşısı olarak ‘T’ aşısı, Yongalı aşı ve yama aşı kullanılır.

Yenidünya fidanı yetiştirilmesi, dikkat bilgi ve uzun zaman gerektiren bir iştir.

Yenidünya bahçesi tesis edilirken kış aylarında soğuk, yaz aylarında ise sıcak kurutucu rüzgarların zararlarından korunmak amacıyla rüzgarkıran kurulmalıdır.

Dikimden önce fidan yerleri işaretlenip üçlemesi yapıldıktan sonra 60 cm derinliğinde ve 60 cm genişliğinde çukurlar açılır. Dikim sırasında, çukurun hacmine göre 10 Kg civarında yanmış çiftlik gübresi, çukur toprağına karıştırılmalıdır. Dikim sırasında fidan torbada ise torbadan yere geçen kökler ve fazla kökler makasla kesilmelidir.

Dikim seviyesi; fidanın üst toprak seviyesi, arazi seviyesinden 5 cm yukarıda kalacak şekilde ayarlanmalıdır. Dikimden sonra, vakit geçirilmeden can suyu verilmeli ve fidan gövdeleri, yağmurdan etkilenmeyen kağıtlarla sarılmalıdır.

Fidan dikimi, kışları ılık geçen yerlerde sonbaharda, kışı nispeten serin geçen bölgelerde ise ilkbaharda yapılmalıdır.

Budama ,şekil verme: Fidana çanak şeklinin verilebilmesi için fidanların gelişme durumlarına göre araziye dikimden 1 veya 2 yıl sonra ortadaki ana doruk dal dibinden kesilerek çıkarılır. Ana doruk dal alınarak, fidana 3 veya 4 dallı çanak şekli verilmesi, ağacın fazla boylanmaması, dolayısıyla hasat kolaylığı sağlanması yönünden uygundur. Taç yüksekliği 65-75 cm olmalıdır. Ana gövdeden sürmüş yan dallardan ağaca iyi bir taç yapabilecek ve aralarında yaklaşık olarak aynı açı oluşturacak durumdaki 3 veya 4 dal seçilerek bırakılır, geriye kalan yan dallar yine dibinden kesilerek çıkarılır. Bırakılan dallar bir süre daha büyüdükten sonra aynı yıl içinde 35-40 cm kalacak şekilde kesilir.

Sonraki yıllarda budanan dallar üzerinde süren sürgünlerden ağacın merkezini çok sıkıştırmayacak ve dengeli bir taç oluşturacak şekilde 2 veya 3 tanesi bırakılır. Geriye kalan sürgünler ve aşı noktasının üzerinde oluşan sürgünler temizlenir. Daha sonraki yıllarda ağacın büyümesine fazla müdahale edilmez. En uygun budama zamanı Mart ayıdır.

Sulama
İklim ve toprak çeşidine göre Nisan ayından Ekim ayına kadar 7-10 gün aralıklarla fidanın kök derinliği olan 30-50 cm’yi ıslatacak miktarda sulama yapılmalıdır. Yetişkin yenidünya bahçesi için ise en uygun sulama şekli tava yöntemidir. Yağışların sona erme zamanı göz önüne alınarak sulamaya Nisan, Mayıs aylarında başlanmalı, hava ve toprağın nem durumuna göre 15-20 gün ara ile yağışlara kadar tekrarlanmalıdır.

ziraatciyiz.biz